Een van de voeding en leefstijl adviezen die ik geef is “Kokosolie en ghee zijn een voorbeeld van goede oliën om in te koken”. Toch, wordt deze nog wel eens in twijfel genomen door anderen. In dit artikel leg ik daarom graag uit wat kokosolie precies is, wat het goed maakt en waarom het uitstekend bruikbaar is om in te bakken. Tijd om dit eens voor jullie toe te lichten, zodat je er jouw voordeel mee kunt doen.
Wat is kokosolie?
In het kort, kokosolie is een plantaardige vetzuur die vooral bestaat uit lange- en middellange keten vetzuren. Deze eigenschappen zorgen ervoor dat de moleculaire structuur en zijn verbinding van het aantal vetzuren redelijk tot zeer stabiel is. Het ezelsbruggetje dat je hierbij kunt gebruiken, is dat verzadigde vetten bij kamertemperatuur vast zijn en onverzadigde vetten bij kamertemperatuur vloeibaar zijn. Kokosolie is net als roomboter en ghee van nature een vaste vetvorm.
Wat maakt kokosolie goed om in te bakken?
Kokosolie is door zijn structuur en eigenschappen een stabiele vetbron die goed tegen verhitting kan (tussen de 175-230˚C). Wanneer je gaat koken gaat de kooktemperatuur (flink) omhoog. Die temperaturen hebben invloed op de structuur en eigenschappen van de vetbron, plus de voeding die in de pan worden gebakken. Hierbij zijn er dus twee zaken essentieel voor het behoud van de voedingsstoffen:
De puurheid en versheid van het product;
De snelheid, mate van verhitting en verbranding waarmee je het product bereidt.
Kortom, als we kijken naar kokosolie kunnen er twee dingen mogelijk fout gaan:
De kwaliteit van het product is niet goed
De bereidingswijze van het product matcht niet met de eigenschappen van het kwaliteitsproduct.
En, dit heeft weer mogelijke gezondheidsgevolgen:
Voedingswaarde verlies, dit door het kapot maken van cellen en moleculaire structuren van het product;
Degradatie van nutriënten, zorgt voor essentiële voedingswaarde tekorten voor jouw dagelijks presteren en herstellen;
Slecht verhit vet, waarbij hoge en verkeerde verbranding van vet kan zorgen voor gezondheidsproblematieken o.a. in de vorm van negatieve ontstekkingsreacties.
En, zie hier het kernprobleem waarom er veel debat is over voeding. 'Goed' of 'slecht' moet in context geplaatst worden en is afhankelijk van bovenstaande variabelen plus de gezondheid van een individu dient in ogenschouw genomen te worden.
Waarom is het niet verstandig om te koken in olijfolie, lijnzaadolie of dergelijke vloeibare oliën?
Waar kokosolie hoge temperaturen verdraagt tot ongeveer 230˚C, en daarmee zich leent voor het bakken op middelhoog vuur, kan olijfolie worden verhit tot maximaal 200˚C, maar bij voorkeur niet hoger dan 150-170˚C. Dit komt omdat olijfolie (en lijnzaadolie) over minder stabiele vetbronnen beschikt, die minder goed tot niet tegen verhitting kunnen. Olijfolie kun je dus het beste gebruiken voor koude maaltijden en bij uitzondering voor koken op zeer laag vuur.
Wat is belangrijk om op te letten wanneer je kokosolie koopt?
De juiste 100% (extra vierge) kokosolie zijn van (rijpe) biologische kokosnoten die worden geoogst, gepeld, op zachte temperatuur en minimaal 24 uur worden gedroogd en vervolgens direct geperst.
Wat betekent koudgeperst?
Soms zie je ook koudgeperst bij de ingrediënten staan, hierbij wordt er geen hitte gebruikt. Het is namelijk zo dat hoe meer warmte er bij de persing vrijkomt, hoe meer voedingsstoffen er in de olie verloren kunnen gaan. Dit betekent dat koudgeperste oliën hun subtiele smaak, kleur en voedingsstoffen bewaren. Dit voegt weer extra smaak toe aan jouw gerechten. Kwaliteit loont.
TIP, t.a.v. koude persing "koudgeperst": Deze bovenstaande stelregel kun je overigens op veel producten los laten. Chocolade, maar ook andere oliën zijn andere producten waarbij (koude) persing van belang is. Bonus tip? Een goede koudgeperste chocola, kies bijvoorbeeld het merk Lovechock boven bijvoorbeeld Lindt. Ja, ook hierbij geldt kwaliteit boven kwantiteit.
Waar herken je goede kokosolie aan?
Kijk naar een keurmerk (maar niet doorslaggevend) 👉
Zit de kokosolie in een glazen pot?
Ruikt de olie echt naar kokos, licht zoetig van geur? Is het sterk van geur, dit kan duiden op geurstoffen; en niet geurloos, want die zijn bewerkt.)
Je wilt een 'sticky' kleverige substantie en niet kokosolie die snel brokkelt als je er een schep uitneemt.
Kun je instemmend antwoorden op alle bovenstaande vragen, dan is de kans groot dat je kokosolie van goede kwaliteit hebt. Als je niet zeker weet of jouw kokosolie echt van goede kwaliteit is, dan kun je beter bakken in ghee of goede kwaliteit roomboter. Het voordeel van deze twee is dat ze een nog hogere kooktemperaturen (200-260˚C) aankunnen.
Welke merken gebruik ik? Merken kokosolie die ik zelf gebruiken zijn o.a. (in willekeurige volgorde): Royal Green, Cocowonder, The White Pearl en Aman Prana. Persoonlijk, gebruik ik graag de extra-vergine variant (die echt naar kokos ruikt en smaakt).
De conclusie? Ja, Kokosolie is nog steeds gezond! Uiteraard in de juiste mate gebruikt, en dien je goed op te letten wat je koopt en hoe je het bereidt. Maar, eigenlijk geldt dit voor alles nietwaar?Kwaliteit gaat immers boven kwantiteit!
Was dit nuttig? Dan zal ik het leuk vinden als je het vooral even laat weten!
Groet, Rick!
Opmerking:
Het artikel is niet bedoeld voor wetenschappelijke doeleinden, maar ter educatie en bevordering van jouw eigen gezondheid en vitaliteit. Mocht je geïnteresseerd zijn de literatuur en wetenschap die ik voor dit artikel heb gebruikt? Mail mij dan gerust: rick@rickvandentempel.nl
*Aanvullend, ter kennisgeving:
Net als bij veel andere voedingsmiddelen, is de discussie(s) over kokosolie ook aanwezig. Helaas, ook in dit geval worden veel zaken uit zijn context getrokken en zijn er studies over zowel de voordelen als nadelen. Dit maakt het ook zo belangrijk om alles binnen context te plaatsen en het totale individuele gezondheidsbeeld van een persoon in acht te nemen.
Helaas, gebeurd dit nog te weinig en ontstaat er 'ruis' waarbij er ook groepen van mensen opstaan die pro en anti zijn. Door de wildgroei op internet is er tegenwoordig bijna over elk voedingsmiddel wel een debat te openen. Soms terecht, soms onterecht. Mijn stelregel in de basis is dat alle natuurlijke voedingsmiddelen die moeder natuur voor ons gecreëerd heeft in feite goed en nuttig voor ons lichaam kunnen zijn, waarbij het je een bepaalde mate van energie dient te geven. Daarbij hebben we onze zintuigen gekregen om het te beoordelen op kwaliteit en inhoud. Echter hoe jij voeding tot je neemt, verteert en energie uit haalt kan totaal anders zijn dan iemand anders. Dit maakt voeding uiterst persoonlijk. Daarbij hebben we als maatschappij, mens en industrie diverse manipulatieprocessen ontwikkeld om het werk van moeder natuur te verspillen. Dit kan ervoor zorgen dat voedingsmiddelen hun originele eigenschappen verliest, met bijkomende nadelige gezondheidseffecten voor ons lichaam. Deze diverse variabelen hebben allen invloed, maken de context waaruit je denkt en handelt belangrijk en zie hier de basis van niet alleen mogelijke gezondheidsproblematieken, maar ook de mogelijkheid tot debat, verschillende perspectieven en wildgroei aan standpunten. De waarheid zal ergens in het midden liggen, denk je niet?