Gluten intolerantie uitgesloten, klachten gebleven? Lees hier hoe het zit!
- Rick van den Tempel

- 4 dagen geleden
- 3 minuten om te lezen
Gluten is voor de meesten onschuldig. Voor mensen met coeliakie is het een directe trigger. Eén hap kan een immuunreactie starten. De dunne darm raakt ontstoken. De opname van voedingsstoffen daalt. Klachten lopen uiteen: buikpijn, diarree of obstipatie, vermoeidheid, huidproblemen, brain fog .Genetische aanleg speelt mee (meestal HLA-DQ2/DQ8). Toch krijgt niet iedereen met die aanleg de ziekte. Dat wijst op een tweede speler: het darmmicrobioom.

Waarom een glutenvrij dieet vaak niet genoeg is
Een glutenvrij dieet (GFD) kan een belangrijke basis zijn. Het verlaagt de immuunprikkel en geeft het darmslijmvlies rust. In de praktijk houdt een groot deel van de patiënten tóch klachten. Soms door onbedoelde blootstelling aan gluten. Vaak ook doordat het microbioom uit balans is. Studies laten zien dat het microbioom bij coeliakie al vroeg verandert. Een GFD verbetert veel, maar herstelt de flora niet altijd volledig. Dat verklaart restklachten terwijl het 'dieet' netjes wordt gevolgd.
Het ontbrekende puzzelstuk bij gluten intolerantie: het microbioom
Het microbioom en de bereiding van voeding (!) bepaalt mede hoe het immuunsysteem gluten ‘leest’. Bij dysbiose zien we minder beschermende bacteriën en meer pro-inflammatoire soorten. Het slijmvlies wordt doorlaatbaarder. Fragmenten van gliadine bereiken makkelijker het afweersysteem. De drempel voor ontsteking zakt. Logische vraag: kun je de immuunreactie op gluten temperen door het microbioom gericht te sturen?
Bifidobacterium longum: wat deze stam doet bij gluten klachten
Niet elk probioticum werkt hetzelfde. Effecten zijn stam-specifiek. Bifidobacterium longum is een van de best onderzochte stammen rond gluten klachten. Preklinisch onderzoek laat zien dat BF ES1 gliadine kan afbreken. Ook moduleert de stam signalen die ontsteking bevorderen. Dat is precies waar het bij coeliakie misgaat: te veel immuunactivatie op gluten.
Klinisch werk is klein maar veelbelovend. In een open-label pilot bij niet-coeliakie glutenovergevoeligheid verbeterden maag-darmklachten sterker met GFD + ES1 dan met alleen GFD. Bij coeliakie zijn vooral mechanistische en vroege humane data beschikbaar: lagere pro-inflammatoire cytokinen en gunstige verschuivingen in immuunmarkers. De boodschap is nuchter: ES1 vervangt het glutenvrije dieet niet, maar kan een zinvolle aanvulling zijn bij restklachten.
Praktisch stappenplan
Een ander geluid met perspectief. Begin met scherpe diagnostiek. Bevestig coeliakie met serologie en waar passend biopt. Sluit andere oorzaken van klachten uit, zoals SIBO of koolhydraatmalabsorptie. Optimaliseer vervolgens het GFD. Denk aan kruisbesmetting in de keuken en out-of-home eten.Blijven klachten bestaan, dan kun je het microbioomspoor inzetten. In de studies ligt de inzet van ES1 rond 10⁹ CFU per dag, gedurende 8–12 weken, naast een strikt GFD. Monitor symptomen, energieniveau en ontlastingspatroon. Evalueer na drie maanden. Ga door met wat werkt. Stop als er geen effect is.
Voor wie is dit relevant?
Mensen met coeliakie die ondanks een streng GFD klachten houden.
Mensen met vermoedelijke niet-coeliakie glutenovergevoeligheid met PDS-achtige klachten.
Mensen die “alles goed doen”, maar bij wie markers of klachten hardnekkig blijven.
Beperkingen en veiligheid
De evidence basis groeit, maar grote dubbelblinde RCT’s bij coeliakie zijn nog schaars. ES1 is in de beschikbare studies goed verdragen. Bij probiotica geldt altijd: kijk naar de individuele respons.
Bij coeliakie blijft een strikt glutenvrij dieet ononderhandelbaar, maar voor veel mensen is er veel meer ruimte en mogelijkheden. 90-95% heeft immers geen coeliakie en daarmee gluten intolerantie, maar 'slechts' een verhoogde sensitiviteit door structurele inname van verkeerde voeding en een onevenwichtig darm-microbioom.
Conclusie
Gluten is de (mogelijke) trigger, maar het darm-microbioom zet de toon van de immuunreactie. Wie alleen op dieet stuurt, mist vaak een deel van de oplossing. De juist voeding aangevuld met specifieke bacteristammen als B. longum ontstaat een concreet, biologisch plausibel spoor: minder gliadine-belasting, rust in de mucosa-slijmvliezen, minder ontsteking. Voor veel patiënten is dat nét het verschil!
Wil je dit traject inzetten voor jezelf? Plan een vrijblijvende kennismaking of maak direct een afspraak voor een 1e intake.
Of kies direct voor een uitgebreid darmonderzoek:
Belangrijke disclaimers van toepassing op dit artikel:
De informatie in dit artikel is alleen bedoeld voor educatief gebruik; en is geen vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose en/of behandeling. Vraag altijd advies aan jouw arts of andere gekwalificeerde zorgverleners als je vragen hebt over een medische aandoening en voordat je een dieet, supplement, fitness of ander gezondheidsprogramma uitvoert.
Heb je vragen, hulp of advies nodig dan kun je contact opnemen via het contactformulier op mijn website of door een mail te sturen naar: contact@rickvandentempel.nl
Geraadpleegde referenties, bronnen en verdere leestips
Olivares M. et al. B. longum CECT 7347 en gliadine-toxiciteit (in-vitro): https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21651295/
Saviano A. et al. Review microbioom en coeliakie (incl. CECT 7347 data): https://publicatt.unicatt.it/retrieve/9c8f597e-0875-4267-b39c-5b27d77267c3/Celiac-11-02638-v2.pdf
Di Pierro F. et al. NCGS-pilot: GFD + ES1 vs GFD: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32397695/ en https://www.bm-association.it/sites/default/files/pilot_study_on_non_celiac_gluten_sensitivity.pdf
Leonard M.M. et al. Longitudinale microbioom-signatures vóór coeliakie: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8307711/
Akobeng A.K. et al. Overzicht: rol microbioom in pathogenese coeliakie: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7669811/
Roos S. et al. Persistente symptomen op GFD (~40%): https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31770352/
Vuolle S. et al. Restklachten bij GFD (34–52%): https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9277401/
Celiac Disease Foundation. Onbedoelde gluteninname op GFD: https://celiac.org/2020/02/13/celiac-disease-patients-on-a-gluten-free-diet-still-ingest-gluten/




Opmerkingen